Vitrea botterii (L. PFEIFFER, 1853)

Deli, Tamás & Subai, Péter, 2011, Revision der Vitrea-Arten der Südkarpaten Rumäniens mit Beschreibung einer neuen Art (Gastropoda, Pulmonata, Pristilomatidae), Contributions to Natural History 19, pp. 1-53 : 34-38

publication ID

https://doi.org/ 10.5169/seals-787074

DOI

https://doi.org/10.5281/zenodo.6772566

persistent identifier

https://treatment.plazi.org/id/03DB87A2-042D-FF9B-6972-FFF6B72AFEE2

treatment provided by

Carolina

scientific name

Vitrea botterii (L. PFEIFFER, 1853)
status

 

Vitrea botterii (L. PFEIFFER, 1853) View in CoL

(Tafel 2, Fig. 8)

1853 Helix crystallina var. botterii L. Pfeiffer , Monogr. Helic. vivent. 3: 66,

Locus typicus: Kroatien, Insel Hvar (= Lesina), Typusmaterial: SMF? (siehe Pintér 1972: 242).

1877 Hyalina Botterii View in CoL , Clessin, Malak. Bl. 24: 127, Taf. 1 View Tafel 1 Fig. 3.

1883 Hyalina crystallina var. orientalis M. v. Kimakowicz , Verh. Mitt. Siebenb. Ver. Naturw. 33: 23,

Loci typici: "…im Cibinsgebirge an den Localitäten, D. Ursului, D. Lotriora, Jaru, Stina Breniasa, Verfu Brancului, Riu-Szatului, und Götzenberg, dann im Kathereinen-Wald nächst Hermannstadt ", Typusmaterial: MINS, SMF (siehe Bemerkungen).

1890 Hyalinia (Vitrea) crystallina var. orientalis , M. v. Kimakowicz, Verh. Mitt. Siebenb. Ver. Naturw. 40: 172 (partim).

1972 Vitrea botterii View in CoL , Pintér, Annales Zoologici 29 (8): 241, Abb. 64–75, Karte 3 View Karte 3 (Verbreitung), Taf. 5 Fig. 64–75.

1972 Vitrea sp. , Pintér, Annales Zoologici 29 (8): 254, Abb. 97–99, Taf. 6 Fig. 91–93.

1980 Vitrea botterii View in CoL , Riedel, Genera Zonitidarum, p. 35.

Diagnose: Niedergedrückt-kegelförmig, Gewinde wenig erhoben. Nabel weit, perspektivisch, alle Umgänge zeigend.

Beschreibung ( Abb. 9 View Abb ): Das Gehäuse ist niedergedrückt-kegelförmig mit wenig erhobenem Gewinde. Die 4.5–5.5 Umgänge nehmen regelmässig aber wenig an Breite zu. Der letzte Umgang ist in der Aufsicht 1.4–1.7 mal so breit wie der vorletzte. Der Nabel ist weit, perspektivisch. Die Nabelgegend ist leicht eingetieft. Die Mündung ist gut gerundet, jedoch ein wenig abgeflacht. Mündungsrand in der Aufsicht sehr leicht bogig, fast gerade, von unten gesehen ein wenig gewellt.

Masse (in mm): H= 1.5–2.2; D= 2.9–4.4; MH= 1.2–1.6; MD= 1.4–2.1.

Differentialdiagnose: Vitrea crystallina ist meistens kleiner als V. botterii . Ihre Oberfläche ist mit sehr feinen, kaum erkennbaren Radiärstreifen versehen, ihr Nabel anfangs sehr eng, er erweitert sich erst mit dem letzten Umgang auf das Doppelte. Die Umgänge, besonders der letzte Umgang, sind bei V. crystallina höher, ihre Mündung ist rundlicher angelegt.

Vitrea jetschini ist in der Regel grösser als V. botterii . Ihr Gewinde ist stärker niedergedrückt und hat feinere, etwas schräg laufende Radiärstreifen auf der Oberfläche. Der letzte Umgang ist bei V. jetschini 1.7–2.5 mal so breit wie der vorletzte (bei V. botterii nur 1.4–1.7 mal breiter). Der Nabel ist bei V. jetschini anfangs eng, mit dem letzten Umgang jedoch stärker erweitert.

Untersuchtes Typusmaterial: Rumänien, Komitat Hunedoara: "Piatra Sipotului im Strellgebirge", UTM: FR 74, leg. M. v. Kimakowicz, 1883, Syntypen crystallina var. orientalis : MINS 1184/2 +2 (juv.) ; "Piatra Barului im Strellgebirge", UTM: FR 83/84, leg. M. v. Kimakowicz, 1883, Syntypen crystallina var. orientalis : MINS 1188/6 (+2 subrimata ). Komitat Sibiu: "Jaru, Kl. Talmascher Geb." UTM: GR 25, leg. M. v. Kimakowicz, 1881, Syntypen crystallina var. orientalis: MINS 84/5 +3 (juv.) ; "Dialu Jaru", UTM: GR 25, ex M. v. Kimakowicz, 1890, ex coll. O. Boettger, Syntypus crystallina var. orientalis: SMF 170890/1 ; "Riu-Szatului im Cibinsgebirge" (= Rău Sadului), UTM: KL 75, leg. M. v. Kimakowicz, 1881, Syntypen crystallina var. orientalis: MINS 80/2 +1 (juv.) ; "Goetzenberg Ostseite d. Spitze, Cibinsgeb." UTM: KL 76, leg. M. v. Kimakowicz, 1883, Syntypen crystallina var. orientalis : MINS 79/8 +11 (juv./beschädigt) ; "Vurfu Brankului im Cibinsgebirge" UTM: KL 76, leg. M. v. Kimakowicz, 1881, Syntypen crystallina var. orientalis : MINS 83/4 +1 (beschädigt) ; "Kl. Talmascher" (= Lotru) Gebirge, "Dialu Lotriora" (= Dealu Lotrioara), UTM: KL 85, ex M. v. Kimakowicz, 1890, ex coll. O. Boettger, Syntypus crystallina var. orientalis : SMF 45681/1 ; "Dealu Lotriora im Cibinsgebirge" UTM: KL 85, leg. M. v. Kimakowicz, 1881, Syntypen crystallina var. orientalis : MINS 81/7 +4 (juv.) ; "D. Ursului, Cibinsgebirge" (= Lotru Gebirge, Dealu Ursului), UTM: KL 64, leg. M. v. Kimakowicz, 1881, Syntypen crystallina var. orientalis : MINS 85/6 +2 (juv.) ; "Stina Breniasa im Cibinsgebirge" (= Lotru Gebirge, Stâna Brâneasa), UTM: KL 65, leg. M. v. Kimakowicz, 1881, Syntypen crystallina var. orientalis : MINS 82/2 +7 (juv./beschädigt).

Weiteres untersuchtes Material: Rumänien, Komitat Argeş: Făgăraş Gebirge , Vâlsan-Schlucht N von Brădet (= NE von Curtea de Argeş), 675 m ü. NN, UTM: LL 22, leg. De, H, L, P-G & S, 1.5.2008, MMM 91950/5 ; Piatra Craiului Gebirge, Dâmboviţa-Schlucht 3 Km von der Strassenkreuzung, an Kalkfelsen bei Podu Dâmboviţei , 750 m ü. NN, UTM: LL 53, leg. S & Sz , 2.7.2004, S 21109 View Materials /106 +65 (juv./beschädigt) ; Cheia Tal E von Podu Dâmboviţei, an Kalkfelsen , UTM: LL 62, leg. De, H, L, P-G & S, 30.4.2008, MMM 91957/12 ; N von Podu Dâmboviţei, 300–400 m Taleingang in Richtung Dâmbovicioara, an Kalkfelsen , UTM: LL 63, leg. De, H, L, P-G & S, 30.4.2008, MMM 91926/2, S 22312 View Materials /15 +17 (juv./beschädigt) ; Piatra Craiului Gebirge, Anfang der Dâmbovicioara-Schlucht , an Kalkfelsen , 740 m ü. NN, UTM: LL 63, leg. S & Sz, 2.7.2004, S 21108 View Materials /3 +5 (juv./beschädigt) ; leg. De, H, L, P-G & S, 30.4.2008, MMM 91943/15. Komitat Braşov: Piatra Craiului Gebirge, Anfang der Schlucht Prăpăstiile Zărneştilor, an Kalkfelsen ca. 1 Km in die Schlucht hinein, 930–950 m ü. NN, UTM: LL 64, leg. S & Sz, 1.7.2004, S 21113 View Materials /10 +6 (juv./beschädigt) ; leg. De, H, L, P-G & S, 29.4.2008, MMM 91936/7, S 22549 View Materials /1 +5 (juv.) ; Măgura (= S von Zărneşti ), Gălbinari-Gipfel, an Kalkfelsen, 1300 m, UTM: LL 64, leg. De, H, L, P-G & S, 29.4.2008, MMM 91931/8 ; Bran, Ost-Rand des Berges Măgura , im Wald, an Kalkfelsen, 800 m ü. NN, UTM: LL 74, leg. S & Sz, 3.7.2004, S 21110 View Materials /1 ; Bran, am westlichen Bachufer gegenüber der Burg, an Kalkfelsen, 740 m ü. NN, UTM: LL 74, leg. De, H, L, P-G & S, 30.4.2008, S 22697 View Materials /1 ; Postâvaru Gebirge, Râşnov-Schlucht im Cheia Tal (= ca. 6 Km SE von Râşnov ), an der Brücke im Schluchteingang, 740 m ü. NN, UTM: LL 84, leg. De, H, L, P-G & S, 29.4.2008, S 23635 View Materials /1. Komitat Gorj: Vâlcan Gebirge, Pocrui Schlucht NW von Pocrui (= NE von Baia de Aramă), 330 m ü. NN, UTM: FQ 59, leg. De, S & Sz, 22.5.2009, S 22978 View Materials /1 +9 (juv./beschädigt) ; Umgebung der Höhle Muieri N von Baia de Fier, an schattigen Kalkfelsen um den Eingang, 640 m ü. NN, UTM: GR 10, leg. S & Sz, 27.6.2004, S 21111 View Materials /1 (juv.). Komitat Hunedoara: Retezat Gebirge, Jiu de Vest-Tal oberhalb Câmpu lui Neag, Anfang des Gârbova-Tales bei der Scocu-Schlucht, an feuchten Kalkfelsen in Bachnähe , 910 m ü. NN, UTM: FR 51, leg. S & Sz, 26.6.2004, S 21114 View Materials /3 +4 (juv./beschädigt). Komitat Sibiu: Făgăraş Gebirge, am Ufer des Bâlea Baches , UTM: LL 15, leg. Páll-Gergely 1.8.2004, P-G/1 +2 (juv./beschädigt). Komitat Vâlcea: Latoriţa Gebirge, Rudăreasa Tal N von Ciunget (= SSW von Sibiu), an Kalkfelsen, 680 m ü. NN, UTM: GR 23, leg. De, H, L, P-G & S, 1.5.2008, MMM 91932/17, S 22272 View Materials /1 ; Căpăţâna Gebirge, NE von Horezu, an Kalkwänden an beiden Seiten der Bistriţa Schlucht, 560 m ü. NN, UTM: KL 60, leg. De, H, L, P-G & S, 2.5.2008, MMM 91958/35, S 22884 View Materials /4 +3 (juv./beschädigt) ; Căpăţâna Gebirge, Schlucht N von Pietreni (= NE von Horezu), entlang des Costeşti Bachs, an Kalkfelsen, 570 m ü. NN, UTM: KL 60, leg. De, H, L, P-G & S, 2.5.2008, MMM 91944/1 ; Vânturariţa Gebirge, N-Seite des Stogşoare Gipfels, N-Seite des Tunnels, 1080 m ü. NN, UTM: KL 71, leg. De, S & Sz, 21.5.2009, MMM 91956/9, S 22987 View Materials /5 +5 (juv./beschädigt) ; S-Seite des Stogşoare Gipfels, S-Seite des Tunnels, 1073 m ü. NN, UTM: KL 71, leg. De, S & Sz 21.5.2009, MMM 91922/35, S 22937 View Materials /18 +19 (juv./beschädigt).

Bemerkungen: Bei der Untersuchung der Typen von Hyalina crystallina var. orientalis M. v. KIMAKOWICZ, 1883 im MINS und im SMF konnte festgestellt werden, dass jene Serien mehrere Vitrea -Arten beinhalten. In einigen Serien sind V. crystallina-, in anderen V. botterii -Exemplare vorhanden. Es gibt aber auch solche, wo beide Arten in einer Probe zusammen zu finden sind. Die im MINS vorhandene Probe von V. jetschini aus dem Domogled-Gebiet trägt den Namen orientalis. Auch die von Pintér (1972: 254) erwähnte und abgebildete " Vitrea sp. " von "Gura Zlatei, Transsylvanische Alpen" scheint zu V. botterii zu gehören. Vitrea botterii ist aus den Ländern der nördlichen Adriaküste bekannt. Ein Vorkommen in Rumänien, so weit vom Hauptverbreitungsgebiet der Art entfernt, ist überraschend. In der Literatur findet man nur bei Riedel (1980: 35) einen kurzen Hinweis. Er hat das Vorkommen der V. botterii unter anderem mit "Banat, westl. Südkarpaten" jedoch ohne konkrete Fundorte angegeben.

Vitrea botterii ist ziemlich variabel. In einigen Populationen ist ihre Abgrenzung gegenüber V. crystallina bzw. V. jetschini etwas problematisch.

Verbreitung ( Karte 7 View Karte 7 ): Vitrea botterii ist in den westlichen Balkanländern Kroatien, Bosnien-Herzegowina, Montenegro und Albanien verbreitet. In Rumänien kommt sie in den Süd-Karpaten vor. Sie ist in felsigen Tälern zwischen den Gebirgen Piatra Craiului im Osten und Mehedinţi im Westen fast überall vorzufinden. Sie ist gesteinsindifferent, auf kalkhaltigem Untergrund jedoch viel häufiger.

GBIF Dataset (for parent article) Darwin Core Archive (for parent article) View in SIBiLS Plain XML RDF